Suudi istihbaratçı Trump’a sert çıktı: ‘Daha çok kan akar’

Orta Doğu ve Avrupa, Trump’ın planlarını kınadı: Almanya’dan Suudi Arabistan’a kadar pek çok ülke Filistinlilerin yerlerinden edilmesini reddediyor

2,2 milyonluk Filistinli nüfusunun yeniden yerleştirilmesi gerektiği yönündeki şok edici duyuru sonrası hangi ülke ne dedi, araştırdık…

İSRAİL

ABD askerlerini bölgeye konuşlandırma yönündeki açıklamaları, İsrail gazeteleri ve medyası tarafından farklı şekillerde yorumlandı. Genellikle İsrail’in güvenlik politikaları ve bölgesel dinamiklerle ilişkilendirilerek ele alındı.

Sağ medya Trump’ın açıklamalarını İsrail’in güvenliği açısından olumlu bir adım olarak değerlendirirken ABD’nin bölgede daha aktif bir rol almasını destekledi. Ancak bu cenahtaki yayınlar bile planın uzun süreli bir başarı getireceğini savunamadı. Örneğin Yedioth Ahronoth ABD askerlerinin varlığını desteklerken pratikte zorluklar yaşanabileceği üzerinde durdu.

İsrail’deki sol ve liberal medya ise Trump’ı eleştirdi: Kararın bölgedeki istikrarsızlığı artırabileceği, İsrail’in uluslararası arenada zor durumda kalabileceği yönünde bir etkisi olacağı konusunda endişeler dile getirildi. Haaretz konuya eleştirel yaklaşırken Jerusalem Post ABD’nin Gazze’ye doğrudan müdahalesinin, İsrail’in güvenliği açısından hem fırsatlar hem de riskler barındırdığını yazdı.

İsrail Devlet Televizyonu KAN ise Trump’ın açıklamalarının bölgesel ve uluslararası tepkileri üzerinde durarak kısa vadeli faydalara karşılık uzun vadede sorunların altını çizdi.

İNGİLİZ BASINI

The Guardian, Gazze açıklaması hakkında yayınladığı haberde Birleşmiş Milletler’in ‘etnik temizlik’ uyarısını yineledi.

BBC’den Jeremy Bowen ‘Trump’ın Gazze planı gerçekleşmeyecek ama sonuçları olacak’ başlıklı analizinde bir milyon kişi ayrılsa bile, 1,2 milyon kadarının hala orada olacağını, Trump’ın onları uzaklaştırmak için güç kullanmak zorunda kalacağını ve Amerika’nın 2003’te Irak’a yaptığı felaket müdahalesinden sonra, bunun ülkeye pahalıya patlayacağını yazdı.

ALMANYA

Alman dışişleri bakanı Annalena Baerbock, İsrail ile Hamas arasında bir yıldan fazla süren savaşın ardından büyük bir kısmı harabeye dönen Gazze planının “yeni acılara ve yeni nefrete yol açacağı” konusunda uyardı ve “Filistinlilerin başının üstünde hiçbir çözüm olmamalı” ifadelerini kullandı.

SUUDİ ARABİSTAN

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı Çarşamba günü ülkenin bağımsız bir Filistin devleti olmadan “İsrail ile diplomatik ilişkiler kurmayacağını” söyledi ve konumunun “müzakere edilemez ve uzlaşmaya tabi olmadığını” ekledi.

Beyaz Saray’daki ilk döneminde İsrail ile Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn arasında normalleşme anlaşmaları arabuluculuğu yaptıktan sonra Trump’ın İsrail ile Suudi Arabistan arasında bir anlaşmaya varması bekleniyordu.

Ancak Hamas’ın 7 Ekim 2023’te düzenlediği Aksa Tufanı Harekatıyla tetiklenen İsrail’in Gazze saldırıları, Riyad’ın İsrail’e karşı tutumunu sertleştirdi ve krallık bağımsız bir Filistin devletine olan bağlılığını yeniledi.

Filistinli yetkililere göre, Veliaht Prens Muhammed bin Selman daha önce İsrail’in Gazze saldırılarını tanımlamak için “soykırım” kelimesini kullanmıştı.

Öte yandan CNN Int gazetecilerinden Christiane Amanpour’a konuk olan Suudi eski istihbarat şefi Prens Turki el-Faysal, Trump’ın önerisinin yalnızca “daha fazla çatışma ve daha fazla kan dökülmesi” anlamına geleceğini söyledi ve bunu “etnik temizlik” olarak tanımladı.

Oldukça sert ifadeler kullanan Faysal’ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

“21. yüzyılda etnik temizliğin, geride kalıp buna yanıt vermeyen bir dünya topluluğu tarafından hoş görülebileceğini düşünmek bir fantezidir. Filistin’deki sorun Filistinliler değil. İsrail işgalidir”

“Ve bu herkes tarafından açık ve anlaşılmıştır. Dolayısıyla, 1967’den bugüne kadar barış için toprak karşılığında bir şey talep eden Birleşmiş Milletler kararlarınız var”

“Sadece Arap dünyasının değil, Müslüman dünyasının da, Avrupalıların ve iki devletli çözüme inanan diğer ülkelerin konuyu ele almak için kolektif bir eylemde bulunmasını beklerim ve bu Birleşmiş Milletler’e gitmekten başka ne olabilir ki. Bu tür şeylerin tartışılabileceği tek alan orası. Ne yazık ki, [Güvenlik Konseyi’ndeki] Amerikan vetosuyla, herhangi bir kararın geçirilmesinde çok fazla başarı bekleyemem. Ancak yine de, dünyanın Amerikan başkanının önerdiği bu çılgın etnik temizlik planına karşı olduğunu gösterecektir”

ÜRDÜN

Ürdün de Çarşamba günü ABD başkanının Gazze önerilerini reddetti ve daha önce Trump’ın yerinden edilmiş Filistinli mültecileri kabul etmeleri gerektiği yönündeki önerisini reddetti.

1948’de İsrail’in kurulması sırasında Filistinlilerin göçü, komşu ülkelere doğru göç dalgaları yarattı ve bölgede yıllarca süren kargaşayı tetikledi.

Ürdün Kraliyet Mahkemesi, Kral Abdullah’ın “toprak ilhak etme ve Filistinlileri yerinden etme girişimlerini reddettiğini” söyledi.

MISIR

Mısır dışişleri bakanı Badr Abdelatty, “Filistinlilerin Gazze Şeridi’ni terk etmeden, özellikle topraklarına bağlılıkları ve topraklarını terk etmeyi reddetmemelerini” söyledi ve daha hızlı insani yardım çağrısında bulundu.

UMMAN

Umman Dışişleri Bakanı Badr Albusaidi, “zorla yerleştirmeye yönelik herhangi bir girişimin çok ciddi bir suç olacağını” ve “bölgeyi sürekli bir istikrarsızlık durumuna mahkum edeceğini” ekledi.

Çeviri